#1
Zasada 8R

Być może nie pierwszy raz słyszysz o zasadzie 3U — Unikaj, Użyj, Utylizuj (ang. 3R — Reduce, Reuse, Recycle).
Zasada 8R to jej młodsza siostra, dzięki której szybko zweryfikujesz codzienne nawyki.
To prawdziwe wsparcie w byciu EKO!

Czego dowiesz się
w tym rozdziale?
  • Na czym polega zasada 8R i jak z niej korzystać na co dzień.
  • Jak poprawnie segregować śmieci.
  • Jak być eko-konsumentem.
  • Poznasz podstawowe słownictwo pomocne w byciu EKOczynnym.
Rethink Kliknij i dowiedz się więcej
Refuse Kliknij i dowiedz się więcej
Reduce Kliknij i dowiedz się więcej
Reuse Kliknij i dowiedz się więcej
Rehome Kliknij i dowiedz się więcej
Repair Kliknij i dowiedz się więcej
Recycle Kliknij i dowiedz się więcej
Rot Kliknij i dowiedz się więcej

Podstawowe pojęcia

Ekologia

Ekologia

— to niezwykle ciekawa dziedzina biologii, która bada przyrodę pod kątem jej struktury i sposobu funkcjonowania. Obserwuje i opisuje też oddziaływania między organizmami a środowiskiem, w którym żyją.

Antropocen

Antropocen

— proponowana epoka geologiczna trwająca obecnie. Charakteryzuje się znaczącym wpływem człowieka na ekosystem i geologiczny system planety. Antropocen nie jest oficjalnie uznany za epokę geologiczną, jednak jest postulowany przez wiele środowisk naukowych już od ponad dwudziestu lat.

Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój

— idea ekonomiczna, zgodnie z którą jakość życia powinna być utrzymywana na poziomie, na jaki pozwala obecny rozwój cywilizacyjny.

Rolnictwo regeneratywne

Rolnictwo regeneratywne

— alternatywa dla rolnictwa intensywnego. Skupia się na produkcji zdrowej żywności w zrównoważony sposób. Jego głównymi założeniami są: odtworzenie i utrzymanie potencjału plonotwórczego gleby oraz prowadzenie produkcji rolniczej przyjaznej środowisku. Rolnictwo regeneratywne redukuje emisję CO2, dzięki czemu odwraca niekorzystne zmiany klimatyczne.

Symbiocen

Symbiocen

— proponowana epoka geologiczna, w której człowiek jest częścią świata natury i jako taki dba o niego. Pojęcie Symbiocen wywodzi się od terminu symbioza z greckiego symbiosis (towarzystwo), symbion (mieszkać razem), symbios (mieszkać razem) i oczywiście bios (życie).

Greenwashing

Greenwashing

— działania mające na celu wywołanie wśród konsumentów nieprawdziwego wrażenia, że dany produkt jest ekologiczny lub, że cała marka taka jest i dba o środowisko naturalne.

EKO-reakcje

Prace konkursowe - EKO-reakcje

Oto zwycięskie i wyróżnione prace konkursowe, których tematyka wpisuje się w zasadę 8R — m.in. wielokrotne wykorzystanie materiałów, zmniejszenie zużycia odpadów i chęć ich ponownego wykorzystania.

Zasada 8R

Prace konkursowe wpisujące się w zasadę 8R, ze względu na ponowne wykorzystanie materiałów w celu pomocy ptakom i owadom żyjącym w naszym ekosystemie.

Rethink

Rethink (przemyśl)

Czy wiesz, że jesteś już pełnoprawnym konsumentem? Kształtujesz rynek, masz realny wpływ na to, co w przyszłości będzie warte wyprodukowania, a co przestanie być potrzebne. Brzmi ciekawie, prawda? Jednak to również spora odpowiedzialność. Warto być świadomym i nie podejmować decyzji pod wpływem impulsu — zwłaszcza decyzji zakupowych.

Zanim coś kupisz, zastanów się, czy faktycznie tego potrzebujesz. Daj sobie chwilę i przeanalizuj, co Tobą kieruje — impuls, moda, zwykła chęć posiadania? Przemyśl to.

Uważaj na promocje. Chociaż pozornie opłacalne, to często skłaniają nas do zakupu niepotrzebnych rzeczy.

To pułapka konsumencka wykorzystywana zwłaszcza w dużych centrach handlowych czy sklepach internetowych. Przysłowiowy krok w tył będzie tutaj niezwykle pomocny. Bądź świadomym konsumentem.

Refuse

Refuse (odmawiaj)

Unikaj produktów jednorazowych, wykonanych z tanich, szkodliwych materiałów. Uważaj na greenwashing i promocyjne pułapki.

Naucz się odmawiać rzeczom, które nie są Ci potrzebne. Jeśli kupujesz — stawiaj na wysokiej jakości wyroby, jakie posłużą Ci lata.

Korzystaj z tego, co masz. Być może wcale nie potrzebujesz nowej koszulki czy kolejnej pary butów.

Reduce

Reduce (redukuj)

Pamiętaj, że śmieci, które generujesz, zużywana energia i woda mają wpływ na środowisko naturalne. Wszyscy jesteśmy ze sobą połączeni i choćby dlatego musimy dbać o siebie nawzajem oraz o planetę.

Zmień perspektywę — skup się na odgracaniu i odkryj na nowo zapomniane przedmioty. To naprawdę świetna oraz praktyczna zabawa!

Przejrzyj otaczające Cię przedmioty. Zdecyduj, które wciąż są Ci przydatne, a których już nie potrzebujesz. Może ktoś inny da im drugie życie?

Więcej o idei redukowania dowiesz się w drugim i trzecim rozdziale.

Reuse

Reuse (użyj ponownie)

Jeśli możesz coś bezpiecznie wykorzystać ponownie, zrób to. Postaraj się włączyć do użytku produkty używane, np. ubrania z secondhandów czy targów odzieży używanej. Więcej na ten temat przeczytasz w rozdziale piątym.

Promuj i wybieraj produkty wielokrotnego użytku.

Wybieraj wyroby rzemieślnicze, stawiaj na dobry design, który starzeje się wolniej.

Bądź ostrożny — nie wszystko można wykorzystać ponownie. Naucz się odróżniać śmieci od wartościowych produktów.

Rehome

Rehome
(znajdź nowy dom)

Pomóż używanym, niechcianym przedmiotom znaleźć drugi dom. Rzeczy z drugiej ręki mogą być naprawdę intrygujące, wystarczy tylko trochę poszukać. To stosunkowo proste, zwłaszcza w dobie internetu i mediów społecznościowych.

Staraj się samodzielnie wybierać przedmioty, z których korzystasz oraz te, które znajdują się w Twoim otoczeniu.

Nietrafiony prezent to nie koniec świata, zwróć/wymień go w sklepie lub podaruj komuś innemu.

Repair

Repair (naprawiaj)

Mówi się, że nasi rodzice nie wyrzucali, a naprawiali rozmaite rzeczy. Bądźmy jak oni! Zawsze warto sprawdzić, czy aby w prosty sposób nie możemy naprawić urządzeń, czy zregenerować zużytych części.

Już na etapie zakupów sprawdźmy, czy daną rzecz można będzie bez większych problemów naprawić. Skontaktujmy się z producentem, ustalmy, czy produkt serwisowany jest w kraju.

Warto też pamiętać o przeróbkach — być może coś, co w określonej formie nie działa, będzie wciąż przydatne po delikatnych zmianach.

Recycle

Recycle (przetwarzaj)

Zużyte rzeczy segreguj tak, aby mogły zostać odpowiednio przetworzone. Szacuje się, że w Polsce jedna osoba wytwarza 346 kilogramów odpadów komunalnych rocznie. To całkiem sporo, prawda? Tylko od Ciebie zależy, czy Twoje odpady będą mogły zostać poddane recyklingowi.

Odpady wrzucane do kontenerów na śmieci mieszane niemal nigdy nie zostają odzyskane do ponownego użytku w żadnej formie. Najczęściej trafiają do spalarni i tam są utylizowane.

Warto zapoznać się z zasadami segregacji śmieci. Zwróć uwagę na szczegóły, ponieważ niekiedy mają wpływ na to, co i gdzie powinno trafić.

Kosz żółty

Kosz żółty (metal i plastik) — puste, zgniecione butelki plastikowe, zakrętki od butelek i słoików, plastikowe opakowania, torebki, worki foliowe, kartony po sokach i mleku (tzw. tetrapaki), zgniecione puszki po napojach i żywności.

Kosz brązowy

(bioodpady) — odpady warzywne i owocowe, skorupki jaj, fusy po kawie i herbacie, zwiędłe kwiaty oraz rośliny doniczkowe, resztki jedzenia (bez mięsa, kości oraz tłuszczów zwierzęcych).

Kosz czarny

(odpady zmieszane) — zatłuszczony styropian po żywności (np. na wynos), zatłuszczone opakowania z papieru, zużyte ręczniki papierowe i chusteczki higieniczne, chusteczki wilgotne, szkło stołowe, ceramika, wyroby ze szkła żaroodpornego, porcelana, resztki mięsne, kości, odchody zwierząt, przetwory mleczne.

Kosz zielony

(szkło) — opakowania szklane, puste butelki, słoiki, opakowania po kosmetykach, puste butelki po syropach.

Kosz niebieski

(papier) — czyste opakowania z papieru i tektury, gazety, czasopisma i ulotki, kartony, zeszyty, papier biurowy.

Rot

Rot (kompostuj)

Jeśli masz taką możliwość, spróbuj zbudować własny kompostownik. Możesz tam wrzucać resztki ze stołu — poza mięsem i nabiałem — a także trociny, niezadrukowany papier, tekturę i naturalne ścinki. Domowy kompost to świetny nawóz organiczny dla Twoich roślin. Użyźni glebę i zapewni ich świetny wzrost.

Pod tym adresem znajdziesz instrukcję budowy kompostownika krok po kroku.

Zobacz, jak łatwo możesz zbudować swój własny domowy kompostownik.

Julia Masłowska
Aurelia Korba
Katarzyna Mach
Kornelia Krysiak
Natalia Gregorczyk
Amelia Kopczacka
Daria Bartczak
Natalia Byczyk
Stanisław Wołkow
Klaudia Burzyńska
Zuzanna Dąbrowska
Elwira Węklar
Maja Komsta
Julia Olejarz
Aleksandra Smolińska
Wiktoria Szymańska
Liliana Wycichowska
Aleksandra Bania
Kalina Kopczacka
Gabriela Pietrusiak
Zuzanna Breza
Julia Olejarz
Wojciech Dziki
Amelia Gibka
Karolina Kurzawa
Kinga Panek
Marta Kwolek
Weronika Chrzęstek